Thăm lâu đài của dòng họ giàu nhất nước Mỹ

Cornelius Vanderbilt, ông vua đường sắt nước Mỹ thế kỷ 19, người giàu có với khối tài sản tương đương 250 tỷ USD hiện tại, được mệnh danh là người dẫn đường và người mở đường cho nước Mỹ bước vào một kỷ nguyên mới, sau đồng đổ nát của cuộc nội chiến Nam Bắc.

Bỏ học năm 11 tuổi, Cornelius Vanderbilt làm việc trên phà của cha mình ở cảng New York. Tới năm 16 tuổi ông bắt đầu kinh doanh vận tải hành khách và hàng hoá trên chiếc thuyền của mình, lợi nhuận dồn dập được ông đều mua thêm những chiếc thuyền mới. Vào những năm 1830, ở tuổi 36, Vanderbilt đã xây dựng nên một đế chế vận chuyển bằng thuyền lớn nhất quốc gia.

Bối cảnh lịch sử Hoa Kỳ trong thế kỷ 19 gồm nhiều chuỗi sự kiện quan trọng, góp phần tạo ra tính cách của nước Mỹ đến tận ngày hôm nay. Sản xuất công nghiệp Mỹ khi ấy đứng hàng thứ tư thế giới. Để tăng cạnh tranh với các nước châu Âu, yêu cầu phát triển kinh tế mang tính đồng bộ trong công nghiệp và nông nghiệp trở nên bức thiết. Trong khi đó, sự tồn tại của chế độ nô lệ ở miền Nam không chỉ gây tranh cãi ở khía cạnh đạo đức mà còn là trở ngại trên con đường phát triển kinh tế bởi sự lạc hậu, yếu kém của mô hình này. Kinh tế đồn điền độc canh cây bông đã làm cho đất đai ở miền Nam suy kiệt, hơn nữa các chủ nô miền Nam không chịu áp dụng các thành tựu kỹ thuật để cải tiến mà lại muốn mở rộng diện tích trồng bông sang những vùng đất mới mầu mỡ. Trong khi đó, ở miền Bắc, công nghiệp phát triển mạnh cần có nơi cung cấp nguyên liệu và mở rộng thị trường cho thiết bị công nghiệp nên các chủ kinh doanh miền Bắc cũng muốn tìm đến những vùng đất mới để phát triển. Chế độ nô lệ tại miền Nam là rào cản cho tiến trình công nghiệp hoá của giới tư bản phương Bắc. Việc nước Mỹ mở rộng về phía Tây với các vùng đất mới góp phần gia tăng mâu thuẫn giữa giới tư bản công nghiệp miền Bắc và giới chủ nô đồn điền miền Nam. Sự kiện Tổng thống Abraham Lincoln đắc cử năm 1861, với chủ trương ủng hộ xoá bỏ chế độ nô lệ, góp phần kéo theo sự kiện ly khai của 11 bang miền Nam. Nước Mỹ lâm vào cảnh nội chiến, kéo dài 4 năm và dẫn đến cái chết của 750.000 binh sĩ.

Năm 1864, ở tuổi 70, Cornelius Vanderbilt đưa ra một quyết định mang tính bước ngoặt, bán toàn bộ tài sản tàu thuyền của mình để đầu tư vào đường sắt, trị giá 10 triệu USD lúc đó (tương đương 30 tỷ USD hiện nay). Một năm sau, nội chiến kết thúc, chiến thắng thuộc về miền Bắc, chế độ nô lệ chính thức bị xoá bỏ, nước Mỹ bước vào thời kỳ tái thiết. Nhu cầu cho thời kỳ tái thiết này là vận chuyển, hành khách và hàng hoá đầy ắp những chuyến tàu của Vanderbilt. Ông trở thành người giàu có nhất nước Mỹ trong vòng 2 năm. Khi qua đời, Cornelius Vanderbilt để lại khối tài sản hơn 100 triệu đô la Mỹ. Vào thời điểm đó, số tiền này còn nhiều hơn cả ngân khố Mỹ.
Các đại gia khác, vì thế, cũng đầu tư vào đường sắt, tạo ra kỷ nguyên phát triển chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ, khởi đầu cho cuộc cách mạng công nghiệp 2.0.

Sau khi Cornelius Vanderbilt qua đời, tài sản của ông được kế thừa. Con trai ông, William Henry Vanderbilt, chỉ sống thêm 8 năm sau khi ông qua đời, làm gia tăng gấp đôi tài sản của dòng họ. Cháu nội ông, con trai của William, là Cornelius Vanderbilt II trở thành nhà từ thiện nổi tiếng và chủ nhân của kiệt tác kiến trúc thế giới, toà lâu đài "The Breakers".

Lâu đài này được xây dựng ở thành phố Newport, tiểu bang Rhode Island, với diện tích gần 21.000m2 có trên 70 phòng. Công trình kiến trúc được xếp vào danh sách những lâu đài đẹp nhất trên thế giới không chỉ thể hiện sự giàu sang của gia tộc Vanderbilt mà còn đại diện cho tầng lớp thượng lưu Mỹ có tham vọng xã hội nhưng thiếu một phả hệ cao quý, quyết tâm hướng đến địa vị tầng lớp quý tộc châu Âu.

Kiến trúc sư Richard Morris Hunt, người có vai trò rõ rệt trong việc hình thành bộ mặt New York và được coi là "đại sứ của nền kiến trúc Mỹ" sau khi thiết kế đế của bức tượng Nữ thần tự do và những căn biệt thự xa hoa nhất trên đại lộ Fifth Avenue chính là tác giả của the Breakers.

The Breakers được xây dựng trong vòng 3 năm, một thời gian khá ngắn so với kích thước và độ hoành tráng của tòa nhà. Những nguyên liệu quý nhất được chuyển về từ khắp nơi trên thế giới: cẩm thạch từ Ý, gỗ quý từ châu Phi, gạch lát từ Trung Đông và châu Á. Nhiều bộ phận của The Breakers được gỡ trực tiếp từ các lâu đài Pháp và chuyển về Hoa Kỳ. Khi hoàn thành, The Breakers đã tiêu tốn của Cornelius Vanderbilt II số tiền tương đương với 335 triệu đô la hiện nay.

Sau những năm 1920, đường sắt dần được thay thế bởi các phương tiện khác, cùng với cuộc đại khủng hoảng kinh tế, đã làm tiêu tán dòng họ giàu nhất nước Mỹ một thời, và toà lâu đài The Breakers gần như là di sản hiếm hoi còn lại của dòng họ giàu có nhất nước Mỹ trong thời đại thăng trầm.