FOMOSA - LỢI DỤNG CÁ CHẾT MỚI LÀ THẢM HỌA

Thảm hoạ là những hiện tuợng, biến cố bất ngờ, gây tổn thất lớn về người và của cải vật chất, môi trường, vượt lên khả năng tự bù đắp của địa phương nơi xảy ra thảm họa, đòi hỏi sự huy động cứu trợ đặc biệt từ bên ngoài.  Người ta vẫn nói, sự kiện Formosa xả thải chất độc hại ra môi trường là một thảm họa. Tuy nhiên, khi xem lại tất cả các bài báo phản ánh thảm hỏa này, người ta vô cùng ngạc nhiên khi thấy, cả số lượng và những hình ảnh đều không thể chứng minh được nó là thảm họa. Ngược lại, kèm với cái tên Fromosa, có 2 thảm họa được nhắc đến, đó là báo chí và giáo dân bị kích động. 1. Đã có nhiều người nhìn nhận lại vấn đề sau một năm Formosa. Trong đó ý kiến đáng lưu ý nhất là của bạn Nhat Dinh. Xin được chỉnh sửa và tóm tắt lại nội dung như dưới đây. Bạn Nhat Dinh nhận xét, "Cá có chết ở bốn khu vực: Vũng Áng, Sơn Dương, Nhân Trạch, và kéo từ Quảng Bình vào đến Phú Lộc thuộc Thừa Thiên Huế. Nhưng với những gì mà báo chí mô tả, ảnh chụp lại thì có thể khẳng định cá không chết ở quy mô thảm họa".  Bạn Nhất Dinh cũng nhận xét, những bức ảnh trên báo chí chính thống thu hút nhiều người xem nhất về thảm họa cá chết miền Trung là những bức ảnh chụp cá chết ở Wuhan (Trung Quốc) và Tianjin (Trung Quốc).  Trên mạng xã hội thì lại càng nhiều ảnh nước ngoài, kể cả Xakhalin (Nga), Jambeli (Ecuador) được ghi chú rõ ràng là ảnh cá chết ở miền Trung tháng 4, cứ như thể là tác giả đã ở tận nơi để chụp ảnh cá chết.  Sự nhầm lẫn được nhắc đi nhắc lại nhiều lần đến mức sau này các FB nghìn like cứ điềm nhiên share ảnh nước ngoài và bình luận thảm thiết về thảm họa nước nhà qua những bức ảnh ngoại bang. Tại sao hàng triệu người sống dọc bờ biển, hàng triệu đôi mắt với ý chí nung nấu chộp bằng được bức ảnh lạ, có smart phone và máy ảnh trong tay lại không chụp được một ảnh cá chết nào cho ra hồn nên cứ phải lấy ảnh ngoại để mô tả? Trong nhiếp ảnh có một luật chơi: bạn không thể chụp được hành động nếu nó không xảy ra. Hãy xem những gì xảy ra trên mặt báo. các bạn chú ý, ảnh bên trái là báo tiếng Việt đưa, và hình ảnh được lấy từ trang báo nước ngoài, phản ánh vụ việc ở nước ngoài nhé: Ảnh 1: Nhà Báo và Công Luận khai sáng công luận bằng ảnh Trung Quốc: Trong khi cả nước ầm ầm lên vì “thảm họa môi trường”, khi thiệt hại mà “thảm họa” mang đến đã cực lớn, chỉ có rất ít tiếng nói chìm nghỉm về việc liệu đó có phải là “thảm họa” hay không. Cá có chết ở quy mô “thảm họa” hay không? Ảnh 2: Trang Thông Luận, khá uy tín vì thái độ ôn hòa và thảo luận trí thức, cũng lấy ảnh cá chết ở Trung Quốc để mô tả miền Trung. 2. Sau ảnh là con số. Có bao nhiêu tấn cá chết? Không ai rõ.  Cá nuôi chết ở Vũng Áng, một ít cá nuôi chết ở Sơn Dương. Cá tầng đáy chết ở Nhân Trạch kéo dài đến bờ biển Huế nhưng đến Phú Lộc thì lại là cá nuôi chết chứ không phải cá tầng đáy. Chỉ có một bài báo của nhà khoa học người Đức Schroeder nêu con số cao nhất là 277 tấn bao gồm cả cá chết trong các lồng và hồ nuôi cá. Các nguồn khác chỉ đưa ra được con số dưới 100 tấn. Cứ cho con số cao nhất là 277 tấn, sau khi trừ cá trong lồng và cá trong hồ còn lại khoảng một nửa, 138 tấn. Một dải bờ biển dài 250km trung bình 0,5kg cá/mét chiều dài chết dạt vào bờ. Con số đó lại trải dài gần một tháng, có nghĩa là trong một ngày phải hơn 60m bờ biển mới có một 1kg cá dạt vào.  Một số nhà báo của những tờ báo hàng đầu đã tin lời ngư dân hồi đầu tháng 5/2016 là cá chết “xếp lớp dưới đáy biển” và bỏ tiền ra sắm GoPro, thuê thợ lặn xuống chỉ để phát hiện là chả có cá xếp lớp ở đâu cả. Chỉ có bãi san hô tan hoang từ đời nào (video của VTV từ 2015 đã chứng kiến đáy biển tương tự).  Đó không thể gọi là thảm họa, càng không thể tạo ra những bức ảnh cá chết ấn tượng như ở Chile, Xakhalin, Wuhan, Tianjin, Ecuado.  Đã lóe lên lý do tại sao không có ảnh. Ảnh 3: Ảnh thật ở Nhân Trạch, Quảng Bình cho thấy khoảng cách giữa các con cá chết Sở dĩ không có con số rõ ràng vì không có biên bản cá chết. Ngay cả các nhà khoa học lớn tiếng phán xét về cá chết, hay được mời để thẩm định báo cáo của Chính phủ, hay các quan chức tỉnh và nghị sĩ Đài Loan đều không nhìn thấy biên bản khám nghiệm tử thi cá.  Báo chí nói có một thông báo cá chết không vì bệnh của Thủy sản Hà Tĩnh và thông báo của Viện Thủy sản I. Không ai đưa chi tiết.  Trong khi cá chết gồm nhiều loại khác nhau, tập trung ở những khu vực chia cắt về dòng chảy thì chỉ có một dòng thông báo chung. Đúng ra nếu cá chết thật thì phải có biên bản khám nghiệm tử thi cá của Thủy sản Hà Tĩnh đối với cá chết trong vịnh Vũng Áng, biên bản của Quảng Bình về cá chết ven bờ Quảng Bình, biên bản Quảng Trị, biên bản Thừa Thiên Huế. Thậm chí cá chết ở Nhân Trạch khác với cá chết trong cửa sông Nhật Lệ. Án mạng mà không có biên bản khám nghiệm tử thi thì án mạng đó không thể có hồ sơ để khởi tố. Đó là các sự kiện riêng rẽ. Nếu chất độc giết cá ở Nhân Trạch thì vào ngày 6-7 tháng 4/2016 khi dòng chảy ven bờ vẫn chủ yếu là hướng Bắc Nam nên không có cách gì đám chất độc (còn gọi là cái chăn) bơi ngược dòng nước ra Vũng Áng, vào tận trong cửa sông được. Hơn nữa, chất độc giết cá ở Nhân Trạch là giết cá tầng đáy, nằm chìm dưới đáy biển sâu 20-30m một cách rất bền vững gần một tháng thì không thể ngoi lên để giết cá nuôi sát bờ tại Vũng Áng phía Bắc hay Phú Lộc phía Nam chỉ trong một hai ngày rồi lại lặn xuống tiếp tục giết cá tầng đáy ngoài biển. Ai đó, chính phủ, các nhà khoa học, hoặc tất cả đám đông Dư luận đã cố tình nhập nhằng để gộp các sự kiện riêng rẽ thành một sự kiên liên hoàn. Gộp ba, bốn con trâu thành con khủng long gây ấn tượng truyền thông mạnh hơn nhiều. Không ai chú ý đến ba con trâu hay ba mươi con trâu. Nhưng ai cũng chú ý đến con khủng long mà chả cần biết con khủng long ấy to hay nhỏ, có thật hay không. 3. Nhận xét: Đọc xong bài trên chắc chắn bạn đọc sẽ đặt câu hỏi: Tại sao nhiều lỗ hổng như vậy mà chính phủ Việt Nam vẫn công bố chính thức, và Formosa vẫn ngoan ngoãn chấp nhận xin lỗi, bồi thường 500 triệu đôla? Để trả lời câu hỏi ấy, bạn nên nhớ lại bầu không khí xã hội, chính trị tại Việt Nam khi đó. Từ chính xác để mô tả dư luận xã hội Việt Nam khi đó là "cơn cuồng loạn tập thể". Người dân biển suốt dọc miền Trung khốn đốn, không phải vì cá chết, mà là vì mọi người sợ cá chết nên không ai mua. Nhiều cuộc biểu tình, bạo động đã xảy ra, với nguy cơ phát triển lên thành những thứ nguy hại hơn rất nhiều. Nguy hại đến đâu? Bạn cứ nhìn vào Ukraine thì sẽ rõ.  Trong tình hình đó, mục đích hàng đầu của chính phủ Việt Nam là làm dịu dư luận và tháo ngòi thùng thuốc súng đó. Và mục tiêu hàng đầu của Formosa là được dư luận để yên để làm việc kinh doanh. Vậy nên chúng tôi phỏng đoán rằng chính phủ Việt Nam đã thương thuyết với Formosa và đề nghị họ đóng màn kịch đó để đạt được mục đích trên mà cả hai bên đều cần. Sau đó, chính phủ Việt Nam lẳng lặng giảm thuế cho Formosa số tiền cũng khoảng 500 triệu đôla.  Vậy là chính phủ đã lừa dối người dân? Thật là đáng phẫn nộ! Nhưng nếu bạn so sánh Việt Nam hiện nay với Ukraine hiện nay, cơn phẫn nộ của bạn có lẽ sẽ xẹp xuống. Những gì chính phủ Việt Nam đã làm là điều tốt nhất họ có thể làm trong hoàn cảnh ấy.  Nói tóm lại, thứ duy nhất "chết hàng loạt" tại Việt Nam một năm về trước là đầu óc suy nghĩ tỉnh táo và chín chắn của người dân Việt Nam. 4. Thảm họa nào? Thảm họa lớn nhất chính là thảm họa báo chí và thảm họa giáo dân bị kích động bởi các linh mục chống chính quyền. Xem thêm: Tờ Doanh nhân cũng hồn nhiên dùng ảnh cá chết ở Trung Quốc để minh họa miền Trung VN Tờ Thời đại cũng đặt chú thích cho cá chết ở Trung Quốc là ở miền Trung: 5. Thật nực cười cho các cha đạo thuộc giáo phận Vinh và những nhà dân chủ cuội ở Việt Nam. Kêu gọi nhân dân ký đơn kiện FHS nhưng lại dùng ảnh ở Trung Quốc và các nước khác trên thế giới để mô tả cá chết ở miền Trung Việt Nam.