ĐỔI THAY, NHÌN TỪ BẾN ME…

Trong ký ức của mình, tôi chỉ nhớ trước năm 1975, khu vực bến Me là nơi quần cư của vạn đò Tân Bửu nằm ở phía tây cầu Trường Tiền.

Bến Me được đầu tư sạch đẹp. Ảnh: Đình Thắng

Bến Me - địa danh tôi biết đến đã lâu nhưng thú thật mãi đến bây giờ mới đặt chân đến. Đó là bến nước xưa cũ, chỉ còn vài bậc gạch bong tróc theo thời gian. Nhà nghiên cứu Phan Thuận An giải thích khá rõ về bến sông này: Đến cuối thế kỷ 19, khi sông Hương chưa có cầu, trước cửa Nhà Đồ, có một tuyến đò ngang nối bến Me với bến đò Trường Súng ở bên kia sông. Gọi là bến Me vì ngày xưa ở đó trồng nhiều cây me chua. Những cây me chua xưa nay không còn, nhưng cái tên của bến sông xưa vẫn hiện hữu.

Trong ký ức của mình, tôi chỉ nhớ trước năm 1975, khu vực bến Me là nơi quần cư của vạn đò Tân Bửu nằm ở phía tây cầu Trường Tiền.

Sau năm 1975, ngoài một số tìm về quê cũ hay lên vùng kinh tế mới Lương Miêu, Bình Điền lập nghiệp thì khu vực bến Me - một phần của vạn đò Tân Bửu vẫn còn bám víu và chen chúc sống không chỉ trong mấy khoang thuyền mà còn cắm dùi men bờ sông, gây nhếch nhác không khác gì khu ổ chuột. Dạo ấy đất nước còn khó khăn. Vì ở bạ nên nhiều gia đình không có hộ khẩu nên không được Nhà nước cung cấp lương thực. Con đông và túng quẫn nên buộc họ phải tìm đủ cách mưu sinh. Thời đó, chưa có đường tránh Huế cũng như cầu Dã Viên bây giờ nên khu vực bến Me trở thành mặt tiền tiếp giáp với tuyến Quốc lộ I. Đêm xuống, từ phía trên cửa Nhà Đồ chạy tuốt xuống cửa Ngăn biến thành “khu đèn đỏ” di động. Thỉnh thoảng xuất hiện những cuộc ẩu đả, tranh giành mối giữa những băng nhóm buôn lậu xăng dầu hay hàng tiêu dùng khan hiếm.

Cứ ngỡ bến Me khó mà hội nhập, đổi thay. Rồi đến một ngày, đó là cuối năm 1993. Việt Nam lần đầu tiên có Quần thể Di tích Cố đô Huế được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa thế giới.

Người dân tắm sông tại bến Me. Ảnh: Đình Thắng

Cùng với việc lên kế hoạch sửa chữa, trùng tu di tích phía bên trong Đại Nội, bên ngoài, trước Kỳ đài, nơi có sông Hương, Đảng bộ và chính quyền TP. Huế được giao nhiệm vụ lên kế hoạch giải tỏa khu vực bến Me với cách làm khác trước. Trước khi giải tỏa, chính quyền TP. Huế đã cử cán bộ về với dân. Họ vừa vận động vừa tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng. Khi biết nơi ở mới của mình thuận tiện cho kế sinh nhai bà con đồng tình ủng hộ.

Trên diện tích đất rộng gần 10 ha mang tên mới: khu tái định cư Kim Long, sau khi san lấp, theo quy hoạch, TP. Huế tiến hành xây dựng đường sá, kéo điện và đưa nước sinh hoạt về các cụm sẽ bố trí dân cư; đồng thời vận động Hội Bretagne - Việt Nam tại Pháp hỗ trợ kinh phí xây dựng trạm y tế, nhà trẻ và trường tiểu học, góp phần tạo nên sự khác biệt và trở thành điểm nhấn trong quá trình chỉnh trang đô thị Huế. 335 ngôi nhà (trong đó, có 50 hộ nghèo được Hội Bretagne - Việt Nam hỗ trợ kinh phí xây dựng) lần lượt được xây dựng, giúp người dân có nơi ở ổn định.

Bến Me sau khi giải tỏa trở thành một phần của công viên Phú Xuân.

Đến đầu năm 2019, sau khi dự án thí điểm “Xây dựng mạng lưới kết nối hệ thống đường bộ phía Nam sông Hương”, trong đó có dự án thí điểm cầu đi bộ trên sông Hương do KOIKA tài trợ đưa vào sử dụng, lãnh đạo thành phố không khỏi chạnh lòng khi phía đối diện bờ Bắc sông Hương vẫn còn nhếch nhác nên đã giao trách nhiệm cho Trung tâm Công viên Cây xanh Huế tiến hành chỉnh trang công viên Thương Bạc; trong đó, có tuyến đường đi bộ đoạn từ cầu Trường Tiền đến cầu Phú Xuân.

Sau khi công viên Thương Bạc hoàn thành, được Nhân dân đồng tình ủng hộ, Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ còn chỉ đạo TP. Huế triển khai tiếp dự án chỉnh trang công viên Phú Xuân, đoạn từ cầu Phú Xuân đến cầu Dã Viên. Do đây là khu vực có nhiều cây xanh nên khi triển khai, chính quyền thành phố chỉ đạo “không được đụng vào”. Nhờ thế mà tuyến đường đi bộ trở nên mềm mại, thơ mộng, trở thành điểm đến sớm chiều của cư dân bờ Bắc sông Hương.

Trải bản vẽ quy hoạch chi tiết đôi bờ sông Hương do KOIKA thực hiện và được phê duyệt, Giám đốc Trung tâm Công viên cây xanh Huế Lê Như Chinh cho biết, sau khi làm xong đường bộ, đơn vị chúng tôi đang tiến hành chỉnh trang công viên bên trong.

- Còn bến Me?

- Ngoài mở con đường rộng 12 mét nối từ lề đường Lê Duẩn vào bến Me, để tiện cho người đi bơi, tắm, chúng tôi sẽ tổ chức bãi đỗ xe khá rộng; đồng thời kêu gọi xã hội hóa nhà vệ sinh, hoạt động theo phương thức miễn phí như hiện có ở công viên Tứ Tượng.

Thừa Thiên Huế online