Chọn lựa phương án nào để xử lý tài sản tham nhũng?

Chiều 10-8, tiếp tục chương trình phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến (lần 2) về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

Báo cáo một số vấn đề lớn của dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến lần thứ hai về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi). Ngay sau kỳ họp, dưới sự chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Tư pháp đã phối hợp cùng Cơ quan trình dự án và các cơ quan hữu quan tích cực nghiên cứu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện một bước dự thảo Luật. Còn nội dung về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc (Điều 57), do vẫn còn có nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao cho cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp với cơ quan trình dự án và các cơ quan hữu quan tiếp tục cân nhắc, nghiên cứu để lựa chọn phương án tối ưu, có căn cứ, phù hợp với thực tiễn, báo cáo xin ý kiến các cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội thông qua.

Ủy ban Tư pháp và Cơ quan trình dự án báo cáo về 3 phương án xử lý tài sản, thu nhập không giải trình được hợp lý về nguồn gốc (Điều 57) như sau: Phương án 1: phương án thu thuế; phương án 2: xử phạt hành chính; phương án 3: xác lập quyền sở hữu của Nhà nước thông qua thủ tục tố tụng dân sự.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, qua cân nhắc kỹ ưu điểm, nhược điểm của từng phương án, Ủy ban Tư pháp và cơ quan trình dự án thấy rằng phương án 2 có nhiều yếu tố bất hợp lý nên đề nghị không lựa chọn. Đối với phương án 1 và phương án 3, đề nghị lựa chọn phương án 3 là xác lập quyền sở hữu của Nhà nước đối với tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc thông qua thủ tục giải quyết tại tòa án; bổ sung quy định để giải thích khái niệm “giải trình không hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm”.

Toàn cảnh phiên họp chiều 10-8. Ảnh: quochoi.vn

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều cho rằng 3 phương án được đề xuất cũng chưa thật sự có căn cứ đầy đủ; đề nghị Ủy ban Tư pháp và cơ quan trình dự án cần phải xem xét, đánh giá hết các tác động; đồng thời căn cứ vào các khả năng thực tiễn và các quy định về quyền tài sản trong Hiến pháp và các quy định của pháp luật hiện hành về quyền tài sản cũng như thực tiễn văn hóa đời sống của người Việt Nam để xây dựng dự án luật bảo đảm tính khả thi.

Bày tỏ quan điểm chưa thật sự đồng tình với phương án nào trong 3 phương án cơ quan soạn thảo đưa ra, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, những quy định của dự thảo Luật phải thật chặt chẽ, đầy đủ căn cứ; không chỉ thực hiện mục tiêu chống tham nhũng mà còn thực hiện mục tiêu ổn định và phát triển đất nước. Phó chủ tịch Phùng Quốc Hiển dẫn chứng kinh nghiệm các nước trên thế giới đều dùng công cụ thuế để kiểm soát và phòng chống tham nhũng, như kê khai tài sản, kiểm soát thu nhập... Do đó, Phó chủ tịch Phùng Quốc Hiển kiến nghị cần củng cố hệ thống thuế, đi sâu vào lĩnh vực thuế thu nhập, có cơ quan kiểm tra thuế; kiểm soát thông qua thanh toán không dùng tiền mặt mọi giao dịch, tài sản; còn nếu tài sản được chứng minh là có nguồn gốc từ hành vi tham nhũng thì tịch thu 100%. Cho rằng dự thảo luật chưa chú trọng nhiều đến phần “phòng ngừa tham nhũng”, Phó chủ tịch Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh điều quan trọng là nên tìm phương pháp để ngăn chặn việc tham nhũng, để không thể nào tham nhũng được.

Kết luận phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh, dù là phương án nào thì trong luật này phải khẳng định được rằng, tài sản do tham nhũng mà có hoặc có nguồn gốc từ tham nhũng là phải tịch thu 100%; nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì chuyển cơ quan có thẩm quyền xử lý theo pháp luật hiện hành. Sau khi các cơ quan hữu quan xem xét, tiếp thu đầy đủ dự thảo luật thì báo cáo Bộ Chính trị về phương án hợp lý, bảo đảm yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm tham nhũng và phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội cũng như yêu cầu thực tiễn ở nước ta, trình dự thảo luật ra kỳ họp Quốc hội thứ 6 tới đây.

THẢO NGUYÊN